De wereld staat in brand. In de afgelopen weken hebben we de beelden kunnen zien in Israël en de Gazastrook. Oekraïne zijn we nog niet vergeten. Er zijn aardbevingen in Afghanistan – alsof de mensen daar nog niet genoeg leed te verdragen hebben. En terwijl ik dit schrijf, wordt er volop verslag gedaan in het nieuws over de terroristische moordaanslag op Zweedse voetbalsupporters gisteravond. Ja, de wereld staat in brand. En de berichten vliegen me soms naar de keel. Angst om waar het met deze wereld allemaal nog naartoe gaat.
Kiezen voor een boswandeling
Het voelt bijna triviaal dat ik ondertussen bezig ben met voorbereidingen voor mijn nieuwste kampeertrip. Vanmiddag mag ik weer op pad. De natuur in. Mijn tent opzetten. De rust ervaren. Het is bijna alsof die werelden niet te verenigen zijn.
Toch doe ik het heel bewust wel. Kamperen. Buiten zijn. Wandelen. Want juist die natuur helpt in de verwerking van alle zorgen van het leven. De grote zorgen op wereldtoneel, maar ook die kleinere en soms voor anderen onzichtbare zorgen in je eigen leven. Je kunt in je eigen wereldje blijven hangen, thuis het nieuws volgen of in je gedachten doormalen. Maar je kunt ook een wandeling maken in het bos. En ik geloof dat je daar meer verschil mee maakt dan door steeds maar het journaal aan te hebben of de kranten te lezen of te piekeren om alle zorgen thuis.
De wonderlijke werking van de natuur
Er is iets wonderlijks met de natuur. Een wandeling in het bos werkt genezend, helend, troostend. Je voelt je tot rust komen – zelfs als je een geboren piekeraar bent. Je sombere buien klaren op, je energie neemt toe. Hoe komt dat toch? Wat is dat voor wonderlijke werking van de schepping?
Inmiddels zijn er al veel onderzoeken naar gedaan. En er is dan ook al het nodige over te zeggen. Ik ga niet al die onderzoeken aanhalen – wil je meer weten, vraag het me! -, maar ik vertel je graag een paar bijzondere eigenschappen die van grote waarde kunnen zijn voor je eigen gezondheid en welbevinden.
Hoe meer natuur in je leven, hoe beter. Het beste kun je je maar helemaal in de natuur onderdompelen. Contact maken met al je zintuigen. Vandaar mijn kampeertripjes natuurlijk, wanneer ik dag en nacht buiten mag zijn. Maar het goede nieuws is, dat een beetje natuur ook al helpt!
Je eigen gas- en rempedaal
Heb je wel eens gehoord van de sympathicus en de parasympaticus? Het zijn eigen je gas- en rempedalen. Je sympathische zenuwstelsel stuurt je vitale functies aan bij angst, woede of stress. Je bent in de hoogste staat van paraatheid, klaar om te vechten of te vluchten. Dat merk je bijvoorbeeld aan een verhoogde hartslag en spierspanning. De parasympathicus regelt juist dat je vitale functies in een situatie van rust kunnen herstellen. Een rustige ademhaling, een trager hartritme en een verlaging van de bloeddruk.
Tijdens een boswandeling is het parasympathische stelsel 100% actiever dan tijdens een stadswandeling. Met andere woorden: tijdens een wandeling in de natuur schakelt je lichaam actief over naar het herstellend vermogen. Zeker in een periode van chronische stress is een wandeling in de natuur dus aan te raden!
Bosgeur als geneesmiddel
Naast de rustgevende werking van de natuur, werkt het bos eigenlijk ook als een ‘natuurlijke antibioticakuur’. Dat werkt via ons reukvermogen. De unieke bosgeur ontstaat doordat bomen fytociden afgeven. Dat is een mengsel van organische verbindingen met de taak om planten te verdedigen wanneer deze worden aangevallen door bacteriën of schadelijke schimmels. De boslucht zit er vol mee. Het inademen van deze fytociden werkt als een licht antibioticum.
Het inademen van deze fytociden werkt daarbij ook direct in op het parasympathische stelsel, dat alle herstellende en ontspannende functies van je lichaam reguleert. En je sympathische stelsel (gerelateerd aan stress) wordt erdoor geremd.
Daarnaast hebben de bosgeuren ook een positieve werking op je immuunsysteem. Uit onderzoek bleek dat wandelaars die zo’n zes uur per dag in het bos wandelden, daarna meer van een speciale categorie witte bloedlichaampjes hadden. Juist deze cellen sporen zieke cellen op – kankercellen of cellen die met een virus geïnfecteerd zijn – en doden deze.
Het effect van een boswandeling op je hersenen
Door een teveel aan stress gaat je lijf teveel stresshormonen produceren. Waar stresshormonen normaal gesproken helpend zijn, wordt een teveel hiervan op de lange termijn schadelijk. Je krijgt daardoor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten bijvoorbeeld. Maar ze tasten ook de hersenen aan door middel van ontstekingen.
Ontstekingen ontstaan in reactie op een aanval op je lichaam. Dat kan zijn door middel van een virus, infectie, allergie of trauma. Dit is een gezonde reactie van je lichaam om de aanval te kunnen weerstaan. Maar bij chronische stress werkt dit systeem niet goed meer en is het immuunsysteem verzwakt. Je lichaam kan dan zelfs op hol slaan. Bepaalde ontstekingen in de hersenen zouden zelfs een belangrijke rol kunnen spelen bij depressies of de ziekte van Alzheimer.
Positieve gevoelens – zoals die in de natuur ervaren worden – werken remmend op ontstekingsbevorderende stoffen die je lichaam aanmaakt. Het bos heeft daarmee ook een positief effect op onze hersenen. Het reguleert de werking van ons immuunsysteem en verbetert onze gezondheid.
Laat je niet verlammen, gaan naar buiten!
Tenslotte (hoewel er nog veel meer over te zeggen is) bevordert aanwezig zijn in de natuur ook de concentratie, geeft inspiratie en helpt het piekeren te verminderen. Ook is bekend dat mensen met angststoornissen of depressies veel baat hebben bij wandelen in de natuur. En daar kan ik zelf uitgebreid over mee praten.
Dus ja, we kunnen thuis blijven, ons zorgen maken over de wereld of over alle problemen in ons eigen leven. Maar veel beter kun je de natuur intrekken. Om weer op te laden en versterkt de taken op te pakken die op je wachten. We hoeven niet allemaal de wereld te redden. Het is genoeg om onze verantwoordelijkheid te nemen op de plaats waar we gesteld zijn. Maar daarvoor is investeren in je gezondheid wel een must!