Juist in de stilte ervaar je dat je leeft

Stilte. Niemand in de buurt, alleen vogels en insecten. En als het dan toch warm weer is, dan is een ontspannen pauze wel even lekker. Dus ik liet me achterover zakken, ging liggen op de picknickbank en staarde naar de blauwe hemel boven mij. Takken vol met groene bladeren trokken mijn aandacht, waar een vlinder een weg tussendoor zocht. Ik sloot mijn ogen en voelde voor het eerst in dagen hoe móé ik eigenlijk was. En hoe pijnlijk en gespannen mijn spieren waren. Zo heel comfortabel lag dat bankje daarom niet. Maar toch bleef ik liggen.

Hoe drukker je bent…

Maarten Luther zei het al eens: “Hoe drukker ik het heb, hoe meer ik bid.” En er is ook een van oorsprong boeddhistische spreuk die iets vergelijkbaars zegt: “Mediteer elke dag 20 minuten, behalve als je het heel druk hebt. Mediteer dan een uur.”

Het is meestal het eerste dat sneuvelt als je druk bent. De rust nemen om dicht bij jezelf te blijven en – wanneer je in God gelooft – bij God. Je kunt druk zijn, omdat er nog zoveel taken liggen die echt af moeten. Maar je kunt ook druk zijn, doordat er mentaal veel op je af komt, wat een plek moet krijgen. Dan ben je misschien niet heel druk qua werk, maar de processen in je hoofd en in je lijf hebben evengoed veel te verwerken. Ook dat kan heel hard werken zijn en voelen als het heel druk hebben.

Dat laatste overkwam mij de afgelopen weken. En ik realiseerde me dat ook meteen. Er was alleen nog geen tijd en ruimte om er ook daadwerkelijk in rust mee bezig te zijn. Verschillende gebeurtenissen stapelden elkaar op. En dan ga je door. Omdat het moet. In de wetenschap dat er een moment komt waarop je die gebeurtenissen én de bijbehorende emoties en gedachten onder ogen moet komen.

Rondlopen met een zware rugzak

Natuurlijk had ik nog wel langer door kunnen lopen zonder stil te staan bij wat er is. Dat mag en dat kan. Ik koos er echter bewust voor om dit niet te doen. Me realiserend dat ik anders een zware rugzak mee blijf slepen die me belemmert om mijn taken uit te voeren zoals ik zou willen. Want ook al denk je dat het prima gaat – spieren spelen toch wat op, gesprekken zijn wat meer geprikkeld en contact met anderen meer oppervlakkig.

Daarom toch de keuze gemaakt om niet langer er mee rond te lopen. Of beter: om er juist bewust mee rond te gaan lopen. Ik trok de natuur in, ook al lag er nog een stapel werk te wachten. Ik negeerde het stemmetje dat me wilde vertellen dat eerst dat werk gedaan moest worden, voordat ik naar buiten mocht (klinkt dat niet net als een ouder of leerkracht die een kind vertelt dat eerst het huiswerk af moet zijn?). Want hoe drukker ik ben, hoe meer er te verwerken is, hoe meer rust ik nodig heb. Meer stilte. Meer afzondering. Tijd doorbrengen met mijzelf én met God.

In stilte en afzondering

In die stilte en afzondering vallen andere zaken weg. Ik kan namelijk heel goed innerlijk weglopen van wat er aan taken voor me ligt. Afleiding zoeken om me beter te voelen. Bezig blijven met fijne dingen om geen pijn of verdriet te voelen. Dat is allemaal heel leuk, maar het is een pleister plakken die veel te klein is. Het helpt even, maar niet voor lang. En dus is het zaak om de afleiding achter me te laten en bewust de woestijn in te gaan. Nou ja, in mijn geval de Edese hei op te zoeken en de bossen daar omheen.

Ook wandelen kan afleiding zijn. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik tijdens mijn burn-out hele einden wandelde, alsof ik wegvluchtte voor wat ik onder ogen moest zien. Tot mijn lijf zei: stop! Nu is het genoeg! Blessures. Ik had mijn lichaam overbelast, zoals ik ook mijn geest al tijden had overbelast. Daarom is het zaak om in de natuur niet alleen te wándelen, maar ook te rusten. Tegenwoordig ga ik bijna altijd even op een bankje zitten. Of, als die niet voor handen is, gewoon op de grond. Zitmatje of vuilniszak mee en je kunt overal zitten.

Juist op het bankje zit ik echt stil. En de stilte om mij heen, raakt me dan van binnen aan. Ineens voel ik dan waar de emoties zich in mijn lijf bevinden. De pijn in de spieren. Een hoge hartslag. Benauwdheid, hoofdpijn, buikpijn… het kan zich op verschillende manieren manifesteren. En het zijn signalen van je lichaam die zeggen dat er werk aan de winkel is.

Preventie en onderhoud

Als je bezig blijft en maar door blijft gaan, mis je die signalen. Dan mis je ook de verbinding met je hart en verwaarloos je de zorg voor jezelf. Daarom is het gezegde van Luther zo waar: juist als je druk bent, moet je de stilte zoeken. Juist als je véél op je bordje hebt aan taken of emoties, is het zaak om God erbij te betrekken. Dus verhoog ik de dosis stilte en afzondering naar mate er meer op me af komt.

Nog mooier is het om het preventief te doen. Maar we blijven allemaal mensen en hebben ook daar niet de controle over. Ik zoek bewust regelmatig de afzondering en de stilte en ook mij overkomt het dat er soms gewoon teveel tegelijk gebeurt, wat ik niet allemaal in één keer kan verwerken. Mede daarom ga ik ook zo regelmatig een weekje op retraite. Omdat het onderhoudstijd is. Soms is daar ook wat achterstallig onderhoud ingeslopen en moet er iets harder gewerkt worden om daar doorheen te komen. Maar het is altijd de moeite waard.

Gisteren zat ik weer op een bankje. En ik voelde ineens: dit is leven! Gewoon maar in het bos aanwezig zijn. Niets meer te denken, alleen maar rondkijken en genieten van de wind, de zon, de bladeren en de vogels. Echt een moment van rust. Als dát voelt als léven, waarom bouwen we ons leven dan zo vreselijk vol?

Ga mee op retraite en ervaar het zelf! De eerstvolgende mogelijkheid is van 25-28 april in Abdij O.L.V. van Koningshoeven. Lees meer…

Vind jij een kloosterbezoek nou niet echt wat, maar zou je een retraite midden in de natuur wél graag meemaken? Ga dan mee op avontuur tijdens de eerste outdoorretraite van Zinstap, in samenwerking met Outdoors met Mayra. Van 13-15 april in de omgeving van Ede.