Heb je wel eens een rodekoolzwam gezien? Ik vind alleen de rood-paarse kleur al prachtig. Maar het verhaal dat ik er ooit over hoorde, vind ik nog veel mooier. Het is namelijk een prachtig voorbeeld van hoe alles in de natuur met elkaar in verbinding staat. Sterker nog, de rodekoolzwam is een onmisbare schakel in het leven van… de beuk!
Wonderlijk hè, hoe zoiets kleins zo’n belangrijke functie kan hebben voor die grote en machtige beuken! Ik leg je graag uit hoe het ongeveer werkt. En ik trek ook een lijn naar onze eigen leven. Want zoals zo vaak: wat in de natuur plaatsvindt, gebeurt vaak op een vergelijkbare manier in ons eigen leven ook.
Samenwerken in verbinding
We kennen allemaal de statige beukenlanen wel, toch? In ieder geval wandel ik er vaak, omdat het gebied waar ik veel coach veel beukenlanen heeft. En ze zijn indrukwekkend in elk seizoen. Beuken kunnen enkele honderden jaren oud worden en ruim veertig meter hoog. In het voorjaar kleuren de blaadjes frisgroen, om vervolgens door te kleuren naar donkerdergroen of dieprood. In het najaar lijken de beuken soms prachtig goudkleurig te worden, wanneer de zon op hun kruin schijnt.
De vrucht van de beuk is natuurlijk de beukennoot. In de herfst kun je die onder de stam op de grond aantreffen. En eigenlijk begint hier het verhaal van de rodekoolzwam. Als je goed kijkt, kun je rond de stam van de beuk namelijk ook de rodekoolzwammetjes aantreffen. Met hun kleur van rodekool zijn ze eigenlijk niet te missen. De rodekoolzwam is het vruchtlichaam van een bijzondere schimmel. De draden van deze schimmel lopen onder de grond en brengen de oude beuk in contact met het beukennootje. Maar: alléén met het eigen beukennootje, niet die van de buren.
Leven doorgeven
Via de schimmeldraden geeft de boom voeding door aan zijn vrucht, dat beukennootje dus. Daar ontspruit een nieuw beukje uit. En zolang het nodig is, blijft de beuk voeding doorgeven aan dat kleine ontkiemende boompje. Soms kan dat nieuwe boompje zelfs meters van de moederboom af staan. Zonder de voeding van de moederboom kan er geen nieuwe beuk ontstaan. En zonder rodekoolzwam kan de beuk geen voeding doorgeven aan het nageslacht.
Er zijn heel veel paddenstoelen die een samenwerking hebben met de bomen in het bos. En er zijn ook bomen die elkaar ondersteunen zodat ze overeind blijven en overleven. De samenhang in het bos verwonderd me elke keer opnieuw. En het heeft ons veel te vertellen. De hele schepping bestaat uit dat soort verbindingen. Onmisbaar om het leven door te geven. We zien het in ons eigen leven ook.
Onzichtbaar, en toch…
Het mooie van de rodekoolzwam vind ik onder meer dat de actie vooral onder de grond plaats vind. We hebben er helemaal geen weet van. We lopen er langs en denken er niets eens bij na. Ja we zien de prachtige beuk en misschien zelfs de paddenstoel in de herfst. Maar dat daar een heel stelsel aan draden onder hangt, daar zie je niets van. En toch gaat dat allemaal door. Zelfs als je de paddenstoel platstampt of de boom bekrast, wordt hier onder de grond leven doorgegeven.
Wij lopen ook rond met krassen op onze ziel. Iedereen draagt wel iets mee. En toch zijn er onzichtbare draden die ons verbinden aan de mensen om ons heen. Aan de mensen die God op ons pad brengt. Of we ons daar nu bewust van zijn of niet. Of daar nu een hele intense relatie uit voorkomt of dat het slechts om een ‘toevallige’ ontmoeting in de supermarkt gaat. Soms worden we zelf gevoed door zo’n ontmoeting met een ander. En soms mogen we iets doorgeven om een ander te voeden.
In die wetenschap maakt het dus uit hoe we in het leven staan. Want elke ontmoeting kan dan leven-gevend zijn. Elke schakel is van belang en niet toevallig. Als je er een schakel tussenuit haalt, verbreekt de keten en stokt het leven.
Leven met aandacht
Een leven met aandacht helpt je om open te staan voor wat er op je pad komt. Aandachtig zien en horen. Met aandacht zijn in het heden. Niet zweverig of meditatief. Mindfulness en meditatietechnieken kunnen er absoluut bij helpen om in het hier en nu te leren zijn. Maar vooral concreet en praktisch. Met oog voor de noden van anderen. En ook om te kunnen ontvangen wat jou persoonlijk wordt aangereikt.
Tenslotte. Ik moet denken aan de wijsheid uit de Regel van Benedictus, over de gastvrijheid. “Alle gasten die zich onverwachts aandienen, moeten ontvangen worden als waren zij Christus, want zelf zal Hij zeggen: ‘Ik was een vreemdeling en jullie namen Me op.” Wanneer je in iedere ontmoeting de mogelijkheid ziet om Christus zelf te ontmoeten, zou die ontmoeting dan per definitie al niet meer de moeite waard zijn?
Wat ik in dit blog beschreven heb, is natuurlijk slechts één klein voorbeeld van onzichtbare verbindingen die toch heel belangrijk kunnen zijn in ons eigen leven. Als je er eens over nadenkt, welke onzichtbare en/of levengevende verbindingen kun jij in je eigen leven ontdekken?