De laatste tijd verdiep ik mij in christelijke vormen van meditatie. Hoewel ik liever het woord bidden gebruik. Meditatief bidden zou je kunnen zeggen. Het is voor mij een hernieuwde interesse in dit onderwerp en ik deel er de komende tijd graag het een en ander over. Omdat ik deze manier van bidden ervaar als een kostbaar geschenk en me ook realiseer dat ik er ooit anders tegenaan keek. En jij wellicht ook.
Oei, mag dat wel?
Mediteren is in sommige christelijke kringen not done. Tenminste: er wordt argwanend naar gekeken. Is het niet te zweverig? Raakt het niet teveel aan oosterse spiritualiteit? En is het daarmee ook eigenlijk niet gevaarlijk?
Persoonlijk ben ik ook met dergelijke gedachten opgegroeid. En nog steeds zal ik vanuit mijn eigen geloofsovertuiging me niet snel richten op bijvoorbeeld zen of yoga. Toch ervaar ik wel dat stilte en meditatie een helend effect kunnen hebben. Maar voor mij hangt het er dan wel vanaf op welke manier je dat doet.
Gericht op God
In de afgelopen jaren heb ik regelmatig een klooster bezocht. In die periode kwam ik ook in aanraking met bepaalde vormen die je onder christelijke meditatie kunt plaatsen. Ik ging er zelf meer over lezen, maar kreeg een en ander ook aangereikt. En wat me regelmatig opviel, was dat ik bepaalde gebedsvormen onbewust ook al wel toepaste. Ze leken daarmee erg aan te sluiten bij mijn eigen geloofsbeleving.
Een groot verschil tussen christelijke meditatie en andere vormen van meditatie, is de gerichtheid op God. Voor mij is dat ook een voorwaarde om er überhaupt mee bezig te zijn. Het is meteen ook de reden waarom ik het liever over bidden heb dan over mediteren.
In Gods aanwezigheid zijn
Simpelweg te mogen rusten in de aanwezigheid van God.
Als ik met cliënten praat over God en geloof, komt er vaak een verlangen boven naar meer contact met God. Meer relatie met God. En ook dat de Stem van God niet verstaan wordt of dat je niet weet hoe je God in je leven kunt zien, ervaren. Gebeden verzanden vaak in opsommingen en verlanglijstjes en voelen niet als een aanwezig zijn in Gods gezelschap. Vaak hebben we ook niet geleerd om op andere manieren te bidden. Dus hoe moet je dat dan anders doen?
Zelf heb ik periodes dat ik te moe ben – geen energie, geen concentratie – om me tot een gebed te zetten. Dan sla ik het al gauw over, of ik raffel het wat af. Een soort schietgebedje omdat het moet. Maar juist in die periodes heb ik het zo hard nodig om de stilte te zoeken en simpelweg te mogen rusten in de aanwezigheid van God. En dat kan dus!
Verschillende vormen van meditatief bidden
Een mooi voorbeeld is het Jezus-gebed. Eigenlijk bestaat het maar uit een enkele zin, die je meermaals herhaalt: Heer Jezus Christus, Zoon van de Levende God, ontferm U over mij. Het is belijdenis, lofprijzing en aanbidding in één. Waarbij het laatste deel een beroep doet op Gods redding en hulp.
Voor dit gebed heb ik weinig energie of concentratie nodig. Ik kan het overal uitspreken, hardop of in gedachten. Wandelend in het bos, tijdens een vergadering en zelfs in de tandartsstoel of in een ziekenhuisbed. Het kost eigenlijk geen moeite, omdat ik niet zelf naar woorden of betekenis hoef te zoeken. Maar ik roep wel Jezus’ nabijheid in mijn gedachten, in de wetenschap dat Hij er altijd voor me is. Ook als ik er niets van ervaar.
Er zijn nog veel meer manieren om biddend te mediteren. In verschillende gevallen is het gebaseerd op een schriftwoord uit de bijbel. Biddend bijbellezen (Lectio Divina), of beschouwend bijbellezen (gebaseerd op de Ignatiaanse spiritualiteit). Je kunt dat verlengen door een langere tijd in stilte bij een enkel woord te blijven, daar keer op keer je aandacht op te richten (gecentreerd gebed). Daarmee open je jouw hart voor Gods aanwezigheid en kan een enkel woord van God je iets te zeggen hebben of een antwoord zijn van jou op God. Uiteraard zijn er ook mogelijkheden waarbij je meditatief bidden combineert met wandelen in de natuur.
Zelf meditatief bidden ervaren
Binnenkort, op donderdag 30 maart, organiseer ik ’s avonds een kort webinar (30-40 minuten) waarin ik verschillende vormen van christelijke meditatie beknopt zal uitleggen. We sluiten dan af met een eenvoudige gebedsoefening, zodat je ook al kunt ervaren hoe een dergelijk gebed in de praktijk werkt.
Overigens is meditatief bidden niet nieuw, niet een gril van deze tijd. Al in de vroege kerk werden deze vormen van bidden toegepast. En ook dat vind ik mooi: we staan daarmee op de schouders van onze geestelijke voorouders en vormen met elkaar het geheel van de wereldkerk door de eeuwen heen.
