Onlangs was ik weer een paar dagen te gast bij de broeders van abdij O.L.V. van Koningshoeven. Wie mij volgt op sociale media zal het niet ontgaan zijn. Het was tijdens die dagen dat ik aan het denken gezet werd. Wellicht was de gedachte ergens al aanwezig. Door de liturgie rondom Goede Vrijdag en Stille Zaterdag, gesproken en gezongen woorden, een enkel gesprek, werd het denkproces meer bewust op gang gebracht. Gedachten over de vele waaromvragen van het leven en de vraag: waar is God?
Voor je nu denkt dat ik in deze blog antwoorden op die vragen ga geven, zal ik gelijk duidelijk zijn: dat doe ik dus niet. Want ook ik heb die antwoorden niet. En ik wil vooral niet pretenderen dat ik ze wel heb. Maar dat is nou juist de reden waarom ik dit blog wél schrijf. Omdat er zovelen zijn die proberen deze vragen te beantwoorden en daarmee de vragensteller met een kluitje in het riet sturen.
Twijfelen aan God
Ik ben een gelovige vrouw. Overtuigd christen en ik probeer op basis van mijn geloof en mijn relatie met God mijn leven vorm te geven. Ik geloof ook dat de Bijbel het Woord van God is, waarin we Hem kunnen leren kennen. Er is een tijd geweest waarin ik dacht dat elk antwoord vanuit de Bijbel te geven was. Ook op onze grote levensvragen. Maar tegenwoordig sta ik daar toch wat anders in.
In het verleden, en op verschillende plaatsen nog steeds, werden vragen in de kerk vrij snel dood geslagen. Want vragen naar het waarom van het lijden – ook je persoonlijke lijden! – werden gezien als twijfelen aan God. God weet het allemaal wel, er is vast een duidelijke reden. De Heer heeft er een plan mee…
Zoeken naar antwoorden
Op de een of andere manier vinden we het lastig om vragen open te laten. Blijkbaar ervaart degene die de vraag stelt een probleem, anders zou je de vraag niet stellen, toch? En problemen zijn er om op te lossen en dus zoeken we naar een antwoord dat voldoening geeft.
Ik trapte er zelf in het klooster ook weer in. Enkele gasten zonder christelijke achtergrond hadden vragen over God. Ze hadden horen zeggen dat God met en in Jezus een stukje stierf aan het kruis. Dat zette ze aan het denken. Want hoe kan God vérder leven als Hij zo kapot gegaan is, omdat zijn eigen Zoon stierf?
De vraag beantwoorden, maakt dat je al gauw in een theologische verhandeling terecht komt. En was dat nou echt wat deze dames nodig hadden? De uitleg dat het Pasen geworden is, dat Jezus leeft en dat Hij de weg naar God heeft vrijgemaakt; het ging volledig langs ze heen. Het waren ook niet de antwoorden die ze zochten. En feitelijk was het ook niet de vraag die ze stelden.
De pijn achter de vraag
Wanneer mensen vragen naar het waarom en hoe van het leven, van het geloof, dan gaat het ze meestal niet om de antwoorden. Het gaat om de vraag áchter de vraag. Om het probleem, om de gevoelens die daar achter zitten. Een gegeven antwoord, hoe gelovig en theologisch correct ook, gaat aan die gevoelens ten diepste voorbij.
Wat er in dit geval achter de vraag zat? Dat is mij niet verteld en dat was ook niet nodig. De vraag stellen was een daad van liefde van de ene vrouw die haar vriendin zag worstelen en lijden. Om een gemis – een mens, een verlangen? – waar ze verdriet om had. Dát was het probleem en dat is meestal de kern van ons vragen. We hebben pijn, we ervaren onrecht en we willen er vanaf. We willen een gelukkig leven in vrede en verbondenheid. En wat doet God eraan? We begrijpen gewoon niet waarom het niet anders kan en dit ons moet overkomen!
Waaromvragen met open einde
Ooit was ik zelf zo’n gast in het klooster, waar mijn eigen vriendin de vragen stelde die ik niet kon verwoorden. In liefde, want we willen zo graag de problemen van onze dierbaren oplossen. Ook ik moest leven met een gemis, een verlangen dat niet vervuld werd. Waarom?
We zijn inmiddels jaren verder en ik leef mijn leven. Een leven van vervulling dat voldoening geeft. Heb ik antwoord gekregen op die ene waaromvraag? Waarom mij dat gemis moest overkomen? Nee. En dat is blijkbaar ook niet nodig om toch te kunnen leven. Gelúkkig te kunnen leven.
Het gaat er niet om dat we antwoorden krijgen. En volgens mij is er geen mens die de antwoorden wel heeft. We zoeken er samen massaal naar en vinden soms een deel van de antwoorden. Soms vallen achteraf puzzelstukjes op hun plek, maar ook heel vaak niet. We weten simpelweg meestal niet waarom de één ziek wordt en sterft en een ander zo oud wordt en het sterven uitblijft. Waarom de één lijden op lijden lijkt te overkomen en een ander vol vreugde door het leven fietst.
Zo simpel werkt het leven niet
Ik trap er zelf ook vaak in, een probleem te willen oplossen voor een dierbare. Die dan vervolgens nuchter reageert met: “ja, zo simpel werkt het niet hoor, in het leven.” En zij heeft recht van spreken.
Het zijn dus niet de antwoorden die leven geven. Wat wel helpt? De vragen te mogen stellen en ervaren dat ze in liefde en met respect ontvangen worden. Dat de ander ze niet wegmoffelt of -beredeneert, maar ze in alle eerlijkheid laat staan. Hoeveel pijn en verdriet dat niet weten, niet begrijpen ook doet.
Hoe vaak horen we niet bij het onbegrepen lijden of sterven van een dierbare of van een kind: “God zal er wel een plan mee hebben.” Misschien wel. Misschien ook wel niet, want ik wéét niet hoe God werkt.
God heeft je verdriet niet gewild
Ooit kreeg ik op mijn waaromvraag de reactie: “God heeft hier ook verdriet van en heeft dit niet voor jou gewild…” Daar is theologisch vast van alles van te vinden. Maar eerlijk gezegd heeft die opmerking me nog het meest geholpen. Op dat moment kon ik huilen, écht huilen. Omdat ik wist dat ik niet de enige was. Dat God zelf begreep wat ik doormaakte en daarom met me meehuilde. Dát gaf mij de ruimte om echt te rouwen. Op dat moment mocht ik zijn, mét mijn verdriet. Wat een opluchting!
Levend met de vragen vinden we soms antwoorden. Heel vaak ook niet. Maar het is geen reden om ze dan maar niet te stellen. Stel ze juist maar wel! Het zijn de diepste vragen van ons leven. Ze kunnen vreselijk pijn doen en door een diep zwart dal leiden. Maar daar doorheen ontstaat de ruimte, ontstaat er leven. Hoe kwetsbaar en gebroken ook.
God heeft jouw verdriet niet gewild. Hij huilt met je mee. Waarom het dan toch moest gebeuren? Ik weet het niet. Laten we samen verdrietig zijn om wat je mist, om wat jou is overkomen.
Waaromvragen zijn heftig en kunnen je diep raken. Wil jij eens doorpraten over wat jou is overkomen of over de vragen waar jij geen antwoord op vindt? Wil je jouw verhaal delen? Weet dat ik er voor je ben. Je hoeft echt niet gelijk een heel traject aan te schaffen, een eerste gesprek (kennismaking) is gratis en vrijblijvend. Kun je jouw verhaal delen en samen kunnen we ontdekken of ik meer voor je kan betekenen.