“Houd 25 meter afstand,” zegt het bord. Nou ja, het staat vooral weergegeven in beelden. Maar wie de moeite neemt om het te bekijken, kan geen andere boodschap uit de afbeeldingen halen. Toch zie ik zelden dat mensen daadwerkelijk gehoor geven aan deze waarschuwing.
Er is natuurlijk een hele goede reden waarom dit bord juist dáár staat: zo vlak voor een hek met een bijbehorend wildrooster. Aan de andere kant van de afscheiding lopen paarden en runderen vrij rond. Soms denk ik wel eens dat mensen denken dat dit bord er staat voor hun eigen veiligheid. Ergens is dat natuurlijk ook zo. Deze paarden en runderen zijn ‘wild’, als in niet gedomesticeerd en daarmee onvoorspelbaar.
Eigen veiligheid eerst
Wanneer je alleen aan je eigen veiligheid denkt, is de stap vrij makkelijk gemaakt om die waarschuwing in de wind te slaan. Immers, je schat zelf in dat het allemaal wel mee zal vallen. De dieren zien er rustig uit en gaan gewoon hun eigen gang. Niemand heeft er last van als je wat dichterbij komt en gewoon langs of door de kudde loopt, toch?
Het is een manier van denken die ik veel in onze maatschappij tegenkom. Denken vanuit je eigen belang en veiligheid. Dat staat voorop. Vaak is dat zelfs het enige waar mensen oog voor hebben. Je maakt een inschatting over wat iets jou kost en oplevert en bij voorkeur kost het zo min mogelijk moeite voor jezelf. Of een ander er vervolgens last van ondervindt of er zelfs schade door lijdt, komt vaak niet eens in mensen op.
Gun elkaar het leven
Weet je wat ik denk? Die waarschuwingsborden staan daar helemaal niet voor jouw en mijn veiligheid. Afstand houden tot deze dieren is niet zo zeer in jóúw belang, maar veel meer vanuit respect voor hen. Je betreedt hun leefwereld, hun thuis. Je deelt hun omgeving, bent bij hen te gast. Dat zou voldoende reden moeten zijn om je aan hun regels aan te passen. Regels als ‘doorkruis de kudde niet’ en ‘houd respectabele afstand’. Hoe zou jij het vinden als iemand ineens dwars door jouw groep heen walst? Of als iemand je passeert en zich daarbij zomaar tussen jou en je kind in wurmt?
Nou heb ik van nature een groot respect voor dieren (lees: ik ben een behoorlijke schijterd), dus ik loop eerder een blokje om. Maar dat is volgens mij niet ten diepste waar het hierom gaat. Veel meer vraag ik aandacht voor een houding die mild is naar de ander, rekening houdt met de ander en ruimte biedt, de ander het leven gunt.
Veiligheid als voorwaarde
Als kind had ik er al een gloeiende hekel aan als mensen ongevraagd mijn persoonlijke veilige ruimte binnenkwamen. Te snel dichtbij. Bijvoorbeeld door ongevraagd een knuffel te geven. Of door me te dwingen ergens over te praten of iets te doen waar ik op dat moment nog niet klaar voor was. Ik had en heb vaak even tijd nodig om mijn positie ten opzichte van een ander te bepalen. Om in te schatten of de situatie voor mij veilig is.
Dit laatste herken ik ook vaak in mijn coachpraktijk. Het vraagt om een pas op de plaats. Ruimte bieden aan de ander om in een eigen tempo en op een zelfgekozen moment de toenadering te zoeken. Je bent op gepaste afstand aanwezig, zodat de ander het vertrouwen krijgt dat je er bent en blijft. En dat je veilig bent en geen bedreiging vormt.
Dat is wat ik doe in de natuur. In rust aanwezig zijn en op gepaste afstand blijven. Dieren komen dan vaak verrassend en ontspannen dichterbij. Dat ervaar ik echt als een voorrecht en je kunt dat onmogelijk afdwingen. Voor mensen – zeker voor beschadigde mensen – werkt het niet zo heel veel anders. Iedereen heeft behoefte aan veiligheid. Pas dan ontstaat er ruimte voor verbinding, heling en groei.
Houd 25 meter afstand
“Houd 25 meter afstand.” Wellicht goed om die waarschuwing wat meer ter harte te nemen. Nee, niet als eerste om jezelf te beschermen. Juist om de ander meer ruimte en veiligheid te bieden, zodat ook die ander écht mens kan en mag zijn.
En ja, 25 meter is wellicht wat te concreet wanneer we het hebben over afstand en ruimte als mensen onder elkaar. Met aandacht voor de ander ontdek je vanzelf welke afstand in de praktijk letterlijk of figuurlijk gepast is. Je kunt er ook gewoon om vragen: “Wil je dat ik bij je blijf? Wil je liever alleen zijn? Mag ik je een knuffel geven?” En ‘nee’ is ook een heel legitiem antwoord.