Zaterdag 2 maart 2024
Het is alweer de derde zaterdag in de veertigdagentijd. Over vier weken is het Stille Zaterdag, de dag na Goede Vrijdag. De Bijbeltekst van vandaag vind ik altijd een heel ontroerend verhaal. Rembrandt heeft er een prachtig schilderij van gemaakt: ‘Terugkeer van de Verloren Zoon’. Soms zeggen beelden meer dan woorden. Soms is het de combinatie die je raakt. Zo heeft Henri Nouwen een prachtig boek geschreven over dit verhaal, bij het schilderij van Rembrandt.
“Alle tollenaars en zondaars kwamen Hem opzoeken om naar Hem te luisteren. Maar zowel de farizeeën als de schriftgeleerden zeiden morrend tegen elkaar: ‘Die man ontvangt zondaars en eet met hen.’
Jezus vertelde hun toen deze gelijkenis: (…)
‘Iemand had twee zonen. De jongste van hen zei tegen zijn vader: “Vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb.” De vader verdeelde zijn vermogen onder hen. Na enkele dagen verzilverde de jongste zoon zijn bezit en reisde af naar een ver land, waar hij een losbandig leven leidde en zijn vermogen verkwistte.
Toen hij alles had uitgegeven, werd dat land getroffen door een zware hongersnood, en begon hij gebrek te lijden. Hij trok eropuit en verhuurde zich aan een van de inwoners van dat land, die hem op het veld zijn varkens liet hoeden. Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem.
Toen kwam hij tot zichzelf en dacht: De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik kom hier om van de honger. Ik zal naar mijn vader gaan en tegen hem zeggen: “Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden; behandel mij als een van uw dagloners.”
Hij vertrok meteen en ging op weg naar zijn vader. Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem.
“Vader,” zei zijn zoon tegen hem, “ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden.”
Maar de vader zei tegen zijn knechten: “Haal vlug het mooiste gewaad en trek het hem aan, doe hem een ring aan zijn vinger en geef hem sandalen. Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden.” En ze begonnen feest te vieren.
De oudste zoon was op het veld. Toen hij naar huis ging en al dichtbij was, hoorde hij muziek en gedans. Hij riep een van de knechten bij zich en vroeg wat dat te betekenen had.
De knecht zei tegen hem: “Uw broer is thuisgekomen, en uw vader heeft het gemeste kalf geslacht omdat hij hem gezond en wel heeft teruggekregen.”
Hij werd woedend en wilde niet naar binnen gaan, maar zijn vader kwam naar buiten en probeerde hem tot andere gedachten te brengen.
Hij zei tegen zijn vader: “Al jarenlang werk ik voor u en nooit ben ik u ongehoorzaam geweest als u mij iets opdroeg, en u hebt mij zelfs nooit een geitenbokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren. Maar nu die zoon van u is thuisgekomen, die uw vermogen heeft verkwanseld aan de hoeren, hebt u voor hem het gemeste kalf geslacht.”
Zijn vader zei tegen hem: “Mijn jongen, jij bent altijd bij me, en alles wat van mij is, is van jou. We kunnen toch alleen maar feestvieren en blij zijn? Want je broer was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden.”’
Lucas 15 vers 1-3 en 11-32 (NBV21)
Ik zei het al, Henri Nouwen heeft een prachtig boek geschreven bij het schilderij van Rembrandt over de Verloren Zoon. Dagen heeft hij in de Hermitage in Sint-Petersburg voor het schilderij gezeten en maar gekeken. Zijn gedachten over dit ontroerende beeld schreef hij in het boek ‘Eindelijk Thuis’. Een echte aanrader, mocht je het nog niet gelezen hebben.
Het verhaal van de Verloren Zoon is overbekend. Een zoon die zijn vader vraagt om de erfenis, terwijl er nog helemaal geen sprake is van vaders dood. Een grove belediging. En vervolgens jast hij die erfenis erdoor op een weinig verantwoordelijke manier, waardoor hij uiteindelijk met hangende pootjes weer thuis komt.
En vader ziet hem aankomen. Blijkbaar staat hij al op de uitkijk en hij omhelst zijn zoon. Wat een liefde!
Dan die andere zoon, die er niets van begrijpt. Die zich gepasseerd en genegeerd voelt. Hoe het afloopt met die andere zoon horen we niet. Komt hij naar het feest? Blijft hij alleen achter?
Om over na te denken
Bekijk het schilderij van Rembrandt. Het plaatje is wat klein, op internet kun je het hele schilderij makkelijk terugvinden. Wat zie je?
En wat zie je nog meer?
Wie of wat valt je op, raakt je?
In wie herken jij jezelf? Vader, de ene zoon, de andere zoon en/of in één van de omstanders?