Woensdag 22 februari 2023
Vandaag is het woensdag 22 februari 2023. Aswoensdag wordt deze dag wel genoemd. Maar wat is dat eigenlijk en wat gebeurt er vandaag?
“Stof ben je, tot stof keer je terug.”
Genesis 3 vers 19b (NBV21)
Aswoensdag is de dag waarop de veertigdagentijd begint. Nog 46 dagen, dan is het Pasen. Daarvan zijn 40 vastendagen, want de zondagen in deze periode wordt er niet gevast.
Ontstaan van de vastentijd
In de vroege kerk was het vanaf de tweede eeuw gebruikelijk om in de periode voor Pasen te vasten; niet te eten. In eerste instantie ging dat alleen om de laatste drie dagen voor Pasen, later werd dat uitgebreid naar de hele week voor Pasen – de Goede of Stille Week. Pas aan het einde van de derde eeuw werd deze periode uitgebreid tot veertig dagen. Nog weer veel later besloot Paus Gregorius de Grote (590-604) dat er op zondag niet gevast werd. Vanaf dat moment begon de veertig dagen vasten op een woensdag.
Vasten wordt tegenwoordig vaak anders ingevuld. Veel mensen kiezen ervoor om misschien wel wat soberder te eten, maar onthouding van eten is in veel christelijke kringen niet meer heel gebruikelijk. Zeker geen veertig dagen. Anderen kiezen ervoor om deze veertig dagen offline te zijn, social media te beperken of geen tv meer te kijken.
Je ontzegt jezelf bepaalde gewoonten of behoeften die normaal voor je zijn, om daarmee een gemis in je dagelijkse leven in te bouwen. En juist dat gemis staat dan symbool voor waar je werkelijk naar verlangt, waar je écht honger en dorst naar hebt.
Waar staat Aswoensdag voor?
Op Aswoensdag ontvangen katholieke (en steeds vaker ook weer protestantse) gelovigen een askruisje op hun voorhoofd. Als teken dat je een tijd van bezinning, bekering en boete ingaat. Daarbij worden de woorden uitgesproken: ‘Bedenk wel, mens, dat ge stof zijt en tot stof zult wederkeren’. In plaats daarvan kan de priester ook zeggen: ‘Bekeert u en gelooft in het Evangelie’.
In de Bijbel wordt regelmatig benoemd dat as gebruikt werd als teken van berouw en vasten. Wanneer iemand boete deed, strooide deze as over het hoofd en trok daarbij een boetekleed aan, een zak. De uitdrukking in zak en as zitten komt hier vandaan.
As verwijst ook naar de eindigheid van ons leven. Niet voor niets wordt de bijbeltekst uit Genesis 3 vers 19 aangehaald: stof ben je, tot stof keer je terug.
Boete, bezinning, bekering. Ik noem het ook wel een periode waarin je teruggaat naar je basis. Waar sta je op? Waar bouw je op? Eigenlijk heb je daarmee de bezinning en de bekering (terug gaan naar) al te pakken. Boetedoen, dat kennen we vaak niet meer. En liever blijven we daar ook bij weg. Dat voelt ongemakkelijk. En toch geloof ik dat het ook in deze tijd goed is om jezelf eerlijk aan te kijken en te zien waar het in je leven niet goed gaat of ging. De onrust te voelen en de pijn die daarbij hoort. Als christen mag je dan weten dat je ook die situaties, die emoties die daarbij horen in de handen van Jezus mag leggen.
Daarmee raken we ook aan de laatste betekenis van as. Namelijk als zuivering. As blijft over waar iets door vuur verbrand wordt. Vuur werkt zuiverend en verwijst daarmee ook naar Christus die door zijn dood onze zonden gezuiverd heeft. Nog mooier: daarmee heeft Hij voor ons de weg naar God weer vrijgemaakt.
Tenslotte en om te beginnen
Een heel verhaal aan het begin van deze veertigdagentijd. Daarmee leggen we een basis voor de periode die vandaag begint. Boete, bekering en bezinning.
Mijn vraag aan jou is vandaag: op welke manier keer jij deze dagen terug naar jouw basis? Welke afleiding in je leven wil je daarvoor een periode opgeven?
Ik wens je een hele goede en zinvolle voorbereidingstijd!
